ASANSÖRLERİN PERİYODİK KONTROLLERİNİ YAPTIRIN, ÖLÜMCÜL KAZALARI ÖNLEYİN!!!

Asansörler, konutlardan fabrika depolarına, küçük işletmelere dek, hayatımızın pek çok alanında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Ülkemizde net rakamı belirlenememekle birlikte yaklaşık 200 bin asansörün var olduğu bilinmektedir. Her gün yaklaşık 10 milyon vatandaşımız bu asansörleri kullanmaktadır. Ülkemizdeki asansörlerin 150 bine yakınının CE işareti bulunmamakta, bu asansörler yürürlükte bulunan güncel standart ve yönetmeliklerdeki temel sağlık ve güvenlik şartlarını karşılamamaktadır. Vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğini doğrudan etkileyen bu durum asansörlerin periyodik muayenelerinin önemini açığa çıkarmaktadır.

Ülkemizde asansör kazalarının çok az bir kısmı basına yansımakta, montaj ve bakım faaliyetinin eksikliklerinden kaynaklı güvensiz olan birçok asansörde sıklıkla kazalar meydana gelmektedir.

İşte bu kazalardan biri de, 06.12.2011 Salı günü saat 23:30'da Zeytinburnu'nda bir kısmı Basın İlan Kurumu tarafından kullanılan TOYA Plaza binasında bulunan 7 duraklı İnsan asansörünün düşmesi sonucu meydana gelmiş ve aralarında futbol federasyonu eski başkanı Haluk ULUSOY ve oğlu, Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Mehmet ATALAY'ın da bulunduğu 5 kişi ciddi şekilde yaralanmıştır.

Kaza sonrası TMMOB'ye bağlı Makina Mühendisleri Odası ve Elektrik Mühendisleri Odasının bilirkişileri kazanın meydana geldiği asansörde incelemelerde bulunmuş ve asansörde ülkemizde ne yazık ki birçok asansördeki olumsuz manzaranın benzerini görmüşlerdir.

Bilirkişilerin yapmış olduğu inceleme sonucunda asansörde yapılan revizyon çalışmaları sonucu karşı ağırlık-kabin yük dengesinin sağlanmadığı, güvenlik tertibatının eksik bırakıldığı, çalışmadığı ve revizyon çalışmaları sonrasında herhangi bir son muayene veya periyodik kontrol faaliyetinin yapılmadığı gözlemlenmiştir.

Güvenli, sağlıklı, çağdaş, planlı yapı ve kentlerin oluşumunda olduğu gibi asansör sistemlerinin de bilimsel, teknik proje ve uygulamalara gereksinimi vardır. Proje aşamasından uygulamaya ve periyodik kontrollere kadarki süreçlerde ilgili Bakanlıklara, Odamıza, Valiliklere, Belediyelere ve kullanıcılara önemli görev ve sorumluluklar düşmektedir.

Standartlar, yönetmelikler ve ilgili güvenlik kurallarının amacı, insan ve yük asansörlerinin güvenli çalışması, bakımı ve acil durumlar sırasında muhtemel kaza risklerine karşı insan ve eşyaları korumak ve asansörlerde olması muhtemel çeşitli kazalarla ilgili muhtemel riskleri önlemektir.

Ancak standartlara uygun üretim, rekabet koşulları, AB Teknik Mevzuat uyum süreci, standartların uyumlaştırılması gibi konularda büyük bir dağınıklığın yaşandığı da görülmektedir. Bu açıdan Bilim,  Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı, TSE, Meslek Odaları, belediyeler, üretici firmalar, mühendisler ve ilgili diğer kuruluşların denetimlerinin yaygın ve etkin kılınmasının gerek can ve mal güvenliği, gerekse haksız rekabeti önlemek açısından önemi bugün de sürmektedir.

Özellikle konutlarda bulunan insan asansörlerinde 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren yeni bir dönem başlamakta ve bu yeni dönemin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi önem arz etmektedir. Ülkemizde 18 Kasım 2008 tarihinde Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanmış ve asansörlerin bakım ve periyodik muayenelerine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Yönetmelik 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren asansörlerin yıllık kontrollerinin akredite olmuş A tipi muayene kuruluşları tarafından yapılmasını gerektirmektedir.

Halkın can ve mal güvenliğini ilgilendiren asansörün yıllık kontrolleri konusunda belediyelere büyük görev düşmekte ve akredite kuruluşlarla bir koordinasyon içerisinde bir kamusal denetim faaliyetinin oluşturulması gerekmektedir.

Asansörler, son derece emniyetli bir taşıma aracı olmak zorundadır. İnsan sağlığı ve can güvenliğini doğrudan etkileyen ürün grupları içerisinde yer alması nedeniyle asansörler; tasarım, imalat, montaj, işletmeye alma, tescil ve kullanım aşamalarında ülkemizde zorunlu standartlar ve yönetmelikler kapsamına alınmıştır.

Bizler bir kez daha uyarıyoruz:

• 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren asansörlerin yıllık kontrollerinin akredite kuruluşlar tarafından yapılması gerekmektedir. Belediyeler bu süreci organize etmeli ve sınırları içerisinde bulunan bina yöneticilerine yönelik bilgilendirme faaliyetleri yapmalıdır.
• Asansörlerin periyodik kontrollerinin tekniğine uygun yapılması sağlanmalı, bu kontrollerin kamusal bir denetim olduğu unutulmamalı, ticari bir faaliyete dönüştürülmemeli ve belediyeler bu süreci kontrol altında tutmalıdır.
• Bina sorumluları asansörlerinin bakımını her ay TSE Hizmet Yeri Yeterlilik belgesi almış firmalara yaptırmaları ve her yıl akredite kurumlara yıllık kontrollerini yaptırmaları gerekmektedir.
• Asansörlerin bakımının ve yıllık kontrollerinin, meslek odalarınca mesleki yeterliliği belgelendirilmiş, mühendis çalıştıran yetkin firmalarca yapılması sağlanmalıdır.
• İlgili kamu kuruluşları ile yerel yönetimler, asansör periyodik kontrollerinin düzenli olarak yaptırılması konusunda daha duyarlı davranmalı, bu konuda Meslek Odaları ile denetim süreçlerinde işbirliğini arttırmalıdır.
• Makina ve Elektrik Mühendisleri tarafından çizilen asansör projeleri, Odaların Mesleki Denetiminden geçmeden ilgili makamlarca kesinlikle işlem yapılmamalıdır.
• Bina yöneticileri yeni işletmeye alınacak asansörlerin Asansör Yönetmeliği kapsamında, ilgili standartlara göre yapıldığı ve CE işaretlemesinin olduğu konusunda dikkatli olmalı ve gerektiğinde ilgili kurumlardan destek almalıdır.

Makina Mühendisleri Odası olarak bu süreçte kamusal denetimin sağlanmasının ve asansörlerin tekniğine uygun olarak kontrollerinin yapılmasının takipçisi olacağımızı ve bu doğrultuda tüm örgütsel gücümüzü seferber edeceğimizi bir kez daha belirtiyoruz.

İlter ÇELİK

TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI
İSTANBUL ŞUBE YÖNETİM KURULU BAŞKANI